Waarom een alcohol- en drugbeleid in uw organisatie?

Problematisch gebruik van alcohol en andere drugs komt in elke organisatie voor. Alcohol, psychofarmaca (zoals kalmeer- en slaapmiddelen, antidepressiva en samengestelde pijnstillers) en illegale drugs (zoals cannabis, cocaïne en XTC) maken nu eenmaal deel uit van onze samenleving. De schadelijke effecten van deze middelen stoppen niet aan de deur van uw organisatie: de werkplek is de wereld in het klein.

Geen problemen?

Hebt u geen weet van problemen in uw bedrijf, vzw of gemeentebestuur? Misschien bleven ze wel onopgemerkt… Meer nog: de meerderheid van problemen door alcohol in een werkcontext zijn te wijten aan occasioneel overmatig drankgebruik.

Weet wat te doen

Met een concreet uitgewerkt alcohol- en ander drugbeleid staat u klaar wanneer er functioneringsproblemen door alcohol of andere drugs voorkomen in uw organisatie. U weet wat u kunt of moet doen, zowel bij chronische problemen als bij een acute probleemsituatie.

Met een concreet uitgewerkt alcohol- en drugbeleid wint iedereen, zowel werknemers als werkgevers.

Werkgevers én werknemers hebben er baat bij om alcohol- en andere drugproblemen te voorkomen of snel op te sporen. Aandacht voor verminderd functioneren is daarbij cruciaal. Aandacht voor verminderd functioneren maakt vroegtijdig ingrijpen mogelijk en helpt zo om erger te voorkomen. Probleemgebruik kan immers een negatieve werksfeer en verminderde productiviteit veroorzaken. Een goed beleid leidt dus tot een win-winsituatie voor iedereen.

Sinds 1 april 2009 is cao 100 van kracht. Cao 100 bepaalt dat elke private organisatie een preventief alcohol- en drugbeleid voor al haar personeel moet hebben.

En de publieke sector?

Cao 100 is enkel van toepassing in de private sector. Daarom pleit de Nationale Arbeidsraad (NAR) in een advies naar aanleiding van cao 100 voor een gelijkaardige regeling voor de openbare sector en het gesubsidieerd vrij onderwijs.

In afwachting van een concrete regeling kunnen de aanpak en principes van cao 100 heel wat inspiratie bieden.

Kijk in het menu bovenaan bij ‘Wat zegt de wet?’ voor meer info over cao 100.

Een preventief alcohol- en drugbeleid draagt bij tot:

• minder veiligheidsrisico’s, fouten en arbeidsongevallen
• minder afwezigheden en ziekteverzuim
• gezondere werknemers
• hogere productiviteit en betere prestaties
• een betere werksfeer op de werkvloer
• een beter imago voor uw organisatie
• een grotere efficiëntie en competitiviteit
• het behoud van de kennis en ervaring van eventuele probleemgebruikers

Hogere werkdruk

Werknemers kunnen zwaar te lijden hebben onder drank- of drugproblemen van een collega. Hoger werkverzuim en mindere prestaties van de collega in kwestie leiden tot een hogere werkdruk voor de rest. De werksfeer en relaties verzuren door veranderd gedrag van de probleemdrinker of gebruiker.

Verzuurde werksfeer

Collega’s weten niet goed hoe ze moeten omgaan met de signalen. Ze weten niet bij wie ze terechtkunnen voor hulpverlening en ondersteuning en voelen zich machteloos. Vaak ook beschermen ze hun collega en wordt het probleemgebruik zo veel mogelijk verdoezeld.

Chronisch probleemgebruik van alcohol en/of andere drugs heeft aanzienlijke gevolgen op sociaal, medisch en psychologisch vlak voor de betrokken werknemer. Maar ook een occasioneel auto-ongeval na een rijkelijke zakenlunch kan verstrekkende gevolgen hebben.

Job als houvast

Een job hebben is voor iedereen belangrijk: het biedt een dagelijkse structuur en inkomen. Niemand verliest graag zijn werk. Werk is belangrijk voor iemands zelfwaardegevoel. Iemand met een alcohol- of ander drugprobleem heeft veel kans om zijn partner, familie en vrienden te verliezen en zo in een sociaal isolement te geraken. De job kan dan een laatste houvast zijn en dus een belangrijke motivator voor hulp: de werknemer wil niet ook nog eens zijn werk kwijtraken. Een gesprek over iemands verminderd functioneren, en de mogelijke consequenties daarvan, kan zo meer impact hebben.

Tweede kans

Oog hebben voor problemen betekent ook: bereid zijn om een werknemer die hulp zoekt, een tweede kans te geven. Een ervaren collega met een alcoholprobleem ontslaan en vervangen door een nieuwe kracht is een snelle oplossing. De vraag is echter of dat ook de beste oplossing voor uw organisatie is.

Het is de wettelijke taak van de werkgever om te waken over de veiligheid en gezondheid van de werknemer. De werkgever dient te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Een alcohol- en drugbeleid staat dan ook niet op zich, maar hangt nauw samen met het welzijnsbeleid van een organisatie.

Een beleid is een positief signaal

Een organisatie met een uitgewerkt alcohol- en drugbeleid geeft aan haar werknemers een belangrijk signaal: ze neemt haar verantwoordelijkheid voor het welzijn van de werknemers ter harte. Werkgevers kunnen overigens aansprakelijk gesteld worden als een werknemer bijvoorbeeld onder invloed na het personeelsfeestje naar huis gaat en een ernstig accident veroorzaakt.

Leidinggevenden durven niet altijd ingrijpen uit schrik voor de gevolgen…
Werkgevers vragen zich af wat mag en niet mag…
Werknemers bedekken de verminderde prestaties van hun collega met de spreekwoordelijke mantel der liefde…

Wie doet wat?

Een uitgewerkt preventief alcohol- en drugbeleid beschrijft ieders taak en verantwoordelijkheid. Werkgevers en leidinggevenden, maar ook hulpverleners, arbeidsgeneesheren, preventieadviseurs en collega’s: iedereen heeft zijn plaats en rol in het alcohol- en drugbeleid van een organisatie. Het beleid biedt zo een houvast bij functioneringsproblemen ten gevolge van alcohol en andere drugs. Bovendien verlaagt de drempel om problemen daadwerkelijk aan te pakken.